09.06.2018/23

• Share
• Tweet
• Share
• Email

Matrah Ve Vergi Artırımı (Madde: 5)

Açıklamalar:

18 Mayıs 2018 tarih ve 30425 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 7143 sayılı Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun’un “Matrah Ve Vergi Arıtımı” ile ilgili hükümleri bu E-Bültenin konusunu oluşturmaktadır.

Yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesi vermek mecburiyetinde olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri ile katma değer vergisi mükellefleri 2013, 2014, 2015, 2016 ve 2017 takvim yılları için 7143 sayılı Kanun’un 5’inci maddesine göre matrah ve vergi artırımından yararlanabileceklerdir.

1)- Gelir ve Kurumlar vergisi beyanlarında matrah artırımı:

Mükellefler, Kanun’un 5. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen şartlar dahilinde gelir ve kurumlar vergisi matrahlarını artırdıkları takdirde, kendileri hakkında artırımda bulunulan yıllar için yıllık gelir ve kurumlar vergisi incelemesi ve bu yıllara ilişkin olarak bu vergi türleri için daha sonra başka bir tarhiyat yapılmayacaktır.

Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri vermiş oldukları yıllık beyannamelerinde (ihtirazi kayıtla verilenler dahil) vergiye esas alınan matrahlarını, bu Kanun’un yayın tarihini izleyen üçüncü ayın sonuna kadar, aşağıdaki yıllar için ve aşağıda belirtilen oranlardan ve asgari matrah artırım tutarlarından az olmamak üzere artırabilirler.

2)- Gelir vergisi beyanlarında asgari matrah artırım oranları ve asgari matrah tutarları:

(*) Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler ile işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler, ilgili yıllar zarar beyan etmişler ise veya istisna ve indirimler dolayısıyla matrahları oluşmamış ya da hiç beyanname vermemiş olmaları hallerinde de yapacakları matrah artırımlarında bu tutarlardan daha az bir matrah beyan edemeyeceklerdir.

İlgili yıllar itibarıyla gayrimenkul sermaye iratları için belirlenen istisna tutarları dikkate alınmayacaktır. Birden fazla gelir unsuru elde eden mükelleflerce, vergi incelemesi ve tarhiyata muhatap olunmaması için, bu fıkrada belirtilen ilgili gelir unsuru itibarıyla matrah artırımı yapılması şarttır.

Artırılan matrahlar temel olarak %20 oranında vergilendirilecektir. Ancak, gelir vergisi mükelleflerinin, artırımda bulunmak istedikleri yıla ait yıllık beyannamelerini kanuni sürelerinde vermiş, bu vergi türlerinden tahakkuk eden vergilerini süresinde ödemiş ve bu vergi türleri için bu Kanun’un 2. ve 3. madde hükümlerinden yararlanmamış olmaları şartıyla bu fıkra hükmüne göre artırılan matrahları %15 oranında vergilendirilecektir. İstisna, indirim ve mahsuplar nedeniyle bu beyannameler üzerinden ödenmesi gereken verginin bulunmaması halinde de bu hüküm uygulanacaktır. Artırılan matrahlar nedeniyle geçici vergi hesaplanmayacaktır.

Matrah artırımı sonucu ödenecek vergiler vergiye tabi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınamayacaktır. Diğer bir ifadeyle kanunen kabul edilmeyen gider olarak muhasebeleştirilecektir.

3)- Kurumlar vergisi beyanlarında asgari matrah artırım oranları ve asgari matrah tutarları:

Artırılan matrahlar temel olarak %20 oranında vergilendirilecektir. Ancak, kurumlar vergisi mükelleflerinin, artırımda bulunmak istedikleri yıla ait yıllık beyannamelerini kanuni sürelerinde  vermiş, bu vergi türlerinden tahakkuk eden vergilerini süresinde ödemiş ve bu vergi türleri için bu Kanun’un 2. ve 3. madde hükümlerinden yararlanmamış olmaları şartıyla bu fıkra hükmüne göre artırılan matrahları %15 oranında vergilendirilecektir. İstisna, indirim ve mahsuplar nedeniyle bu beyannameler üzerinden ödenmesi gereken verginin bulunmaması halinde de bu hüküm uygulanacaktır. Artırılan matrahlar nedeniyle geçici vergi hesaplanmayacaktır.

Matrah artırımı sonucu ödenecek vergiler vergiye tabi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınamayacaktır. Diğer bir ifadeyle kanunen kabul edilmeyen gider olarak muhasebeleştirilecektir.

4)- Gelir Vergisi Kanunu Geçici 61. madde kapsamında matrah beyanları:

Kurumlar vergisi mükelleflerinin, Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 61. maddesine göre vergi tevkifatına tabi tutulmuş olan kazanç ve iratlarının bulunması halinde, bu maddede belirtilen vergi incelemesine ve tarhiyata muhatap olmamaları için bu kazanç ve iratlar üzerinden tevkif edilen vergilerin, ait olduğu yıla ilişkin olarak bu fıkranın (a) bendinde belirtilen şekilde artırılması şarttır.

Kurumlar vergisi mükelleflerinin, Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 61. maddesinde yer alan vergi tevkifatına tabi kazanç ve iratları muhtasar beyanname ile beyan etmemiş olmaları halinde, bu yıllara ilişkin olarak bu fıkrada belirtilen vergi incelemesine ve tarhiyata muhatap olmamaları için bu kazanç ve iratlara ait tevkifat matrahlarını, bu Kanun’un yayın tarihini izleyen üçüncü ayın sonuna kadar, aşağıdaki asgari matrah tutarlarından az olmamak kaydıyla beyan etmeleri şarttır.

Bu matrahlar üzerinden %15 oranında vergi hesaplanacaktır.

GVK Geçici 61. madde kapsamında vergi tevkifatına tabi kazanç ve iratları için muhtasar beyannamelerinde matrah artırımı yapacak mükelleflerin Kurumlar Vergisi beyannameleri için de yukarıda açıklanan esaslar dahilinde matrah artırımı yapmaları şarttır.

Matrah artırımı sonucu ödenecek vergiler vergiye tabi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınamayacaktır. Diğer bir ifadeyle kanunen kabul edilmeyen gider olarak muhasebeleştirilecektir.

5)- Matrah artırımı yapılan yıllardan devir gelen zararlar:

Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin matrah artırımında bulundukları yıllara ait zararların %50’si, 2018 ve izleyen yıllar karlarından mahsup edilemeyecektir.

6)- Diğer Hükümler:1

Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin beyan ettikleri matrahları artırmaları hâlinde, daha önce tevkif yoluyla ödemiş oldukları vergiler, artırılan matrahlar üzerinden hesaplanan vergilerden mahsup edilmeyecektir. İstisna ve indirimler nedeniyle gelecek yıllarda matrahtan indirim konusu yapılabilecek tutarlar ile geçmiş yıl zararları yukarıda açıklanan düzenlemelere göre artırılan matrahlardan indirilemeyecektir.

Matrah artırımında bulunan mükelleflerin yıllık gelir ve kurumlar vergisine mahsuben daha önce tevkif yoluyla ödemiş oldukları vergilerin iadesi ile ilgili taleplerine ilişkin inceleme ve tarhiyat hakkı saklıdır.

İşe başlama ve işi bırakma gibi nedenlerle kıst dönemde faaliyette bulunmuş mükellefler hakkında ilgili yıllar için belirlenen asgari matrahlar, faaliyette bulunulan ay sayısı (ay kesirleri tam ay olarak) dikkate alınarak hesaplanacaktır.

Gelir ve kurumlar vergisi beyanları için matrah artırımında bulunulan vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak bu Kanun’un yayın tarihinden önce yapılıp kesinleşen tarhiyatlar, ilgili dönem beyanı ile birlikte dikkate alınacaktır.

7)- Muhtasar beyannamede (gelir ve kurum stopaj beyanlarında) vergi artırımı:

Mükellefler, Kanun’un 5. maddesinin 2. fıkrasında belirtilen şartlar dahilinde gelir (stopaj) veya kurumlar (stopaj) vergisini artırdıkları takdirde, kendileri nezdinde söz konusu vergiyi ödemeyi kabul ettikleri yıllara ait vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak artırıma konu ödemeler nedeniyle gelir (stopaj) veya kurumlar (stopaj) vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacaktır.

  Vergi artırımına konu olabilecek tevkifata tabi ödemeler ve matrah artırım oranları

>

Muhtasar beyannamelerinde yukarıdaki tevkifata tabi ödemeler açısından matrah artırımı yapmak isteyen mükelleflerin, Kanun’un yayın tarihini izleyen üçüncü ayın sonuna kadar matraha artırım beyanları vermeleri gerekecektir.

8)- İlgili yıllarda hiç beyanname verilmemiş olması ya da bazı aylarda beyanname verilmemiş olması hallerinde matrah artırımı:

İlgili yıllarda hiç muhtasar beyanname verilmemiş olması ya da bazı aylarda beyanname verilmemiş olmaması halinde matrah artırımlarının nasıl ve hangi oranlarda yapılacağına dair Kanun’un 5. maddesinin 2. fıkrasında ayrıntılı düzenlemeler yer almaktadır.

Diğer Hükümler:2

Kanun’un 5. maddesinin 2. fıkrası uyarınca artırımda bulunulması durumunda ayrıca gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulmuş olması şartı aranmayacaktır.

Gelir (stopaj) veya kurumlar (stopaj) vergisi artırımında bulunmak isteyenlerin, yıl içinde işe başlamaları ya da işi bırakmaları halinde faaliyette bulunulan vergilendirme dönemleri için (ay kesirleri tam ay olarak dikkate alınmak suretiyle) bu fıkrada belirtilen esaslar çerçevesinde artırımda bulunulacaktır.

Gelir (stopaj) veya kurumlar (stopaj) vergisi artırımında bulunulan yıl içinde yer alan vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak bu Kanun’un yayını tarihinden önce yapılıp kesinleşen tarhiyatlar, ilgili dönem beyanı ile birlikte dikkate alınacaktır.

Bu fıkra hükmüne göre artırıma esas ücret tutarı ile matrahlar, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmayacaktır. Diğer bir ifadeyle kanunen kabul edilmeyen gider olarak muhasebeleştirilecektir.

Bu fıkra kapsamında artırımdan yararlanılarak hesaplanan gelir vergisine herhangi bir istisna ve indirim uygulanmayacaktır.

9)- KDV beyanlarında vergi artırımı:

Mükellefler Kanun’un 5. maddesinin 3. fıkrasında belirtilen şartlar dahilinde katma değer vergilerini artırdıkları takdirde, kendileri nezdinde söz konusu vergiyi ödemeyi kabul ettikleri yıllara ait vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak katma değer vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacaktır.

Katma değer vergisi mükellefleri, her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri beyannamelerindeki (ihtirazi kayıtla verilenler dahil) hesaplanan katma değer vergisinin yıllık toplamı üzerinden aşağıdaki oranlar dâhilinde belirlenecek katma değer vergisini, vergi artırımı olarak bu Kanun’un yayın tarihini izleyen üçüncü ayın sonuna kadar beyan edebileceklerdir.

(*) Bu kapsamda olup KDV beyanları açısından matrah artırımı yapmak isteyen mükelleflerin gelir veya kurumlar vergisi beyanları için de matrah artırımı yapmaları zorunludur.

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 11/1-c ve geçici 17. maddesine göre tecil-terkin uygulamasından faydalanan mükellefler için artırıma esas tutarın belirlenmesinde, tecil edilen vergiler hesaplanan vergiden düşülecektir.

Katma değer vergisi mükelleflerinin, artırıma esas alınan ilgili yılın vergilendirme dönemlerinin tamamı için artırımda bulunmaları zorunludur. Mükelleflerin artırımda bulunmak istedikleri yıl içinde işe başlamaları ya da işi bırakmaları hâlinde, faaliyette bulunulan vergilendirme dönemleri için bu fıkrada belirtilen esaslar çerçevesinde artırımda bulunulacaktır.

Bu düzenleme kapsamında ödenecek katma değer vergisi, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınamayacaktır. Ayrıca söz konusu katma değer vergisi, ödenmesi gereken katma değer vergilerinden indirilmeyecek veya herhangi bir şekilde iade konusu yapılmayacaktır.

10)- KDV beyannamelerinin verilmemiş olması ya da yıl içinde bazı aylar için KDV beyannamesi verilmemiş olması hallerinde matrah artırımı:

Kanun’un 5. maddesinin 3. fıkrasının (b) ve (c) bentlerinde, verilmesi gereken katma değer vergisi beyannamelerinden, en az üç döneme ait beyannamenin verilmiş olması halinde, hiç beyanname verilmemiş ya da bir veya iki döneme ilişkin beyanname verilmiş olması halinde, vergilendirme dönemi üç aylık olan katma değer vergisi mükelleflerinin hiç beyanname vermemiş olmaları halinde veya en az bir dönem için beyanname vermiş olmaları halinde KDV beyanları açısından matrah artırımlarının nasıl yapılacağına dair hükümlere yer verilmiştir.

11)- Ödenecek vergiler gider kaydedilemeyecek, indirim ve iade konusu yapılamayacaktır:

Ödenen katma değer vergisi, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınamayacak, ödenmesi gereken katma değer vergilerinden indirilemeyecek veya herhangi bir şekilde iade konusu yapılamayacaktır.

Diğer hükümler:3

Mükelleflerin artırımda bulunmak istedikleri yıl içindeki vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak bu Kanun’un yayın tarihinden önce yapılıp kesinleşen tarhiyatlar, ilgili dönem beyanı ile birlikte dikkate alınacaktır.

Artırım talebinde bulunulan yılları izleyen dönemlerde yapılacak vergi incelemelerine ilişkin olarak artırım talebinde bulunulan dönemler için, sonraki dönemlere devreden katma değer vergisi yönünden ve artırım talebinde bulunulan dönemler için ihraç kaydıyla teslimlerden veya iade hakkı doğuran işlemlerden doğan terkin ve iade işlemleri ile ilgili inceleme ve tarhiyat hakkı saklıdır. Sonraki dönemlere devreden katma değer vergisi yönünden yapılan incelemelerde artırım talebinde bulunulan dönemler için tarhiyat önerilemeyecektir.

12)- Matrah artırımı yapılan dönemlere ait defter kayıtlarının muhafaza ve ibraz zorunluluğu:

Matrah veya vergi artırımında bulunan ve bu konudaki şartları yerine getiren mükelleflerin, defter ve belgeleri incelenmeyecek ve artırıma konu olan vergilerle ilgili olarak tarhiyat yapılmayacaktır.

Mükellefler defter ve belgeleri üzerinde daha önce vergi incelemesi yapılmış olmasına rağmen ilgili yıllar için matrah veya vergi artırımında bulunabilecektir. Vergi idaresinin matrah artırımda bulunulmayan yıllar veya dönemler için vergi incelemesi yapma hakkının saklı bulunduğunu belirtmek isteriz.

Matrah ve vergi artırımında bulunulmasının Vergi Usul Kanunu’na göre defter ve belgeleri muhafaza ve ibraz ödevini kaldırmadığı madde metninde açıkça belirtilmiştir.

13)- Başlamış olan vergi incelemeleri ile matrah artırımları arasında ilişki:

Maddede öngörülen bir diğer düzenleme ise bu Kanuna göre matrah veya vergi artırımında bulunulmasının Kanun’un yayın tarihinden önce başlanılmış olan vergi incelemeleri ve takdir işlemlerine engel teşkil etmeyeceği hususudur.

Ancak, maddede yer alan inceleme yapma hakkına yönelik hükümler saklı kalmak kaydıyla vergi incelemeleri ve takdir işlemlerinin bu Kanun’un yayın tarihini izleyen ayın başından itibaren iki ay içerisinde sonuçlandırılamaması halinde vergi inceleme işlemine devam edilmeyecektir. Bu süre içerisinde sonuçlandırılan vergi incelemeleri ile ilgili tarhiyat öncesi uzlaşma talepleri dikkate alınmayacaktır.

İnceleme ve takdir sonucu tarhiyata konu matrah farkı tespit edilmesi halinde, inceleme raporları ile takdir komisyonu kararlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarihten önce matrah artırımında bulunulmuş olması şartıyla inceleme ve takdir sonucu bulunan matrah farkı, bu madde hükümleri ile birlikte değerlendirilecektir.

14)- Matrah artırımı ile tahakkuk edecek vergilerin ödenmesi:

Matrah ve vergi artırımı üzerine hesaplanan vergilerin ilk taksiti, Kanun’un yayın tarihini izleyen dördüncü aydan (Eylül) başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde azami altı eşit taksitte bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şarttır.

Dileyen mükellefler hesaplanan vergilerin tamamını peşin olarak da ödeyebilirler. Bu vergilerin bu Kanunda belirtilen şekilde ödenmemesi hâlinde, 6183 sayılı Kanun’un 51. maddesine göre belirlenen oranın bir kat fazlası oranında uygulanacak gecikme zammıyla birlikte takip ve tahsiline devam olunacaktır.

7143 sayılı Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanuna buradan ulaşabilirsiniz.